VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20160512

Kawin – Cerai no Selingkuh: Istilu Kazamentu Polítika Timor-Leste

Kawin – Cerai no Selingkuh: 
Istilu Kazamentu Polítika Timor-Leste 

João Almeida

Hakerek na’in: João Almeida, Servisu iha ONG Fundasaun Mahein. 
Iha tinan 2007 FRETILIN buka forma familia ida maibe ema laliga ninia bonito. CNRT teri netik tiha ho nia Maun Bonito forma familia ida ne’ebé hakesi ho kadeli aliansa ida iha Familia AMP. Iha Familia AMP, CNRT kaben ho bonita na’in tolu (Koligasaun ASDT-PSD no PD) depois kaben-tan ho bonita kiik ida (UNDERTIM). Bonita na’in haat ne’e mai ho hanoin ne’ebé lahanesan halo Maun Bonito ulun moras oituan. Maibe Familia Boot AMP to’o duni nia rohan. Bonita sira hamanasa loos! 

FRETILIN bonito jomblo iha Uma Fukun Timor-Leste nian no hadi’a nia bonito hodi buka bonita ruma iha festa 2012. Maibe CNRT nafatin ho nia Maun Bonito aumenta bonito liu-tan. CNRT harii Famili Boot ida ho naran Familia BGK. Iha Familia BGK kaben ho bonita na’in rua (PD ho Frente Mudansa) no hahoris oan barak mos - liu oan sira iha Familia AMP nian. 

FRETILIN hakiak dadauk bonita sira, Maun Bonito mos tuur la metin. Tamba bonita sira uluk ne’e halo Maun Bonito nia ulun moras liu-tan kompara ho familia ida uluk ne’e. Bonita sira ne’e mos durante kaben ho CNRT ho nia Maun Bonito, bonita sira idak-idak halo ninian no la’o ketak-ketak no dalaruma servisu laliga malu maske han hamutuk iha meja ida ho Maun Bonito. 

FRETILIN nia bonita hakiak ida monu ba Maun Bonito nia matan. Nune’e Familia BGK to’o deit dalan klaran, CNRT ho nia Maun Bonito selingkuh ho bonita seluk ne’ebé nia fihir dadauk ne’e. Ema barak mos soe rumoris nune’e Maun Bonito selingkuh ona ho FRETILIN. Bonita sira uluk ne’e bisu-bisu ba malu, Maun Bonito selingkuh ona ho bonita seluk karik. FRETILIN resposta, lae, ami lakohi kaben ho dalan selingkuh iha dalan klaran maibe ami fo deit bonita balu. 

Bonita sira uluk ne’e sei laran moras hela kona-bá Maun Bonito nia selingkuh. Derepenti Maun Bonito ho ulun moruk hili nia selingkuh sai Xefe ba Familia. Bonita sira uluk ne’e hirus los, maibe iha nonok nia laran tamba tauk Maun Bonito no garante estabilidade familia.

Familia boot ida ne’e balu la’o ho laran moras maibe Maun Bonito mos hatene bonita sira uluk ne’e nia oan mane boot balu tuur iha fatin aas. Xefe Familia triste no kontenti mos ita lahatene maske dalabarak hatudu ba familia tomak no sosiedade ho oin-midar no hamanasa. 

Nune’e servisu sira iha familia ida ne’e nia laran, Xefe ba Familia atu halo lalais buat ruma maibe nia hanesan tauk-tauk oituan. Tamba nia bonita kiik ida husi selingkuh la brani haruka bonita boot sira uluk ne’e. Xefe ba Familia mos atu muda lalais buat ruma maibe sei husu lai Maun Bonito ho Aman Hakiak. Xefe ba Familia servisu ho nonok deit no dalaruma hatete ba kolega no públiku katak hau mai atu servisu no servi ba interese familia tomak nian. 

Familia ida ne’e la’o nafatin maske bonita sira uluk ne’e laran moras hela maibe hatudu ho oin-midar no hamanasa. To’o deit tinan ida problema uma laran iha familia ida ne’e nian komesa halekar dadauk ba públiku. CNRT ho nia Maun Bonito hasai uluk nia oan mane boot ne’ebé maka’er ukun iha Uma Fukun Timor-Leste nian ho nia razaun rasik. Ida ne’e deit la to’o, CNRT no nia Maun Bonito ho lian mamar hatete ba bonita boot ida uluk ne’e (PD) agora ita cerai tamba ita la serve ona moris hamutuk iha familia ida ne’e. Karik ita hela hamutuk iha uma ida ne’e maibe pisah ranjang.

Bonita boot uluk ne’e tutuir nafatin Maun Bonito no resposta hau hili opsaun segundu, no kontinua servisu maske pisah ranjang to’o familia ne’e nia rohan hodi hein ba festa boot 2017. Maibe Maun Bonito nia oan sira iha CNRT nia laran kontinua ezize tenki hasai bonita ne’e husi familia ida ne’e nia laran. Tamba la serve ona moris hamutuk no la iha ona harmonizasaun iha familia boot ida ne’e. Oan sira mos husu tenki sai husi familia ne’e ho dignidade duke sira duni sai deit. Bonita kiik ida seluk nonok deit dalaruma sakit mos ita lahatene. 

Xefe ba Familia mos nonok deit no dalaruma kolega no familia sira husu maibe Xefe ba Familia hatan husu ba CNRT no Maun Bonito, wainhira hatan ona hau bele fo hatene ba sira sai husi familia ida ne’ebé dadaun ne’e hau xefia. 

Problema ida ne’e seidauk iha solusaun lolos, Maun Bonito ho FRETILIN mesra los hakanek-tan deit bonita uluk ne’e nia laran. Sira na’in rua mos futu lia dadauk hodi tuur hamutuk, karik troka prenda ona mos ita lahatene. Sekarik kemesraan ida ne’e mak nu’udar pasu dahuluk hodi hakat ba troka prenda konserteza sei kaben no festa boot iha 2017.

Iha tempu hanesan bonito foun ida mosu husi Aitarak-Laran ho lian kro’at los hatete ba nia maun na’in rua kona-bá kazamentu no selingkuh ne’ebé durante ne’e akontese estraga buat barak. Invez bonito Aitarak-Laran ne’e mosu mai hanesan Aman ka Lia Na’in maibe nia mos forma dadauk ninia familia. Bonito ne’e mos haruka nia oan hakiak sira halo toos no lere dadauk duut sira iha foho lolon ne’eba tamba udan besik ona monu rai. 

Signifika katak festa boot 2017 sei rame liu tan, ita hein no haree sira nia dansa. Se mak dansa diak liu no manan bonita ruma nia laran hodi kaben depois festa ne’e ramata. Maibe povu labele haree deit dansa no istilu oin-oin ne’ebé hatudu no raut na’an ruin ne’ebé soe hela no dansador sira mak goja festa no sente ninia gostu.

Ikus liu, hamutuk ita bele, la’o neneik ho lolos! Patria ou Morte!

Hakerek na’in: João Almeida, Servisu iha ONG Fundasaun Mahein.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.